Hoe kunnen we voedselverspilling tegengaan?

Elk jaar worden er wereldwijd tonnen voedsel geproduceerd én weggegooid. Wat zijn de oorzaken en gevolgen van voedselverspilling? En hoe kunnen we elk ons steentje bijdragen om deze verspilling te verminderen? Lees snel verder!

In België verspillen we jaarlijks ongeveer 350 kg voedsel per persoon. Ter illustratie: Dat is alsof we met z’n allen elke dag 10 Luikse wafels zouden weggooien, absurd toch! België staat maar liefst tweede op de Europese ranglijst van landen die het meeste voedsel verspillen. Nederland staat eerste. Voedselverspilling kost de Europese huishoudens jaarlijks bijna 150 miljard euro.

Wat is voedselverspilling? 

Voedselverspilling is het verlies van voeding dat bedoeld is voor consumptie. Het verlies kan in elke stap van de voedselketen optreden: tijdens de productie, de opslag, het transport, in de winkels of bij de consument. Het gaat dus niet om het afval dat door eetbaar voedsel wordt geproduceerd, maar wel om eetbaar voedsel dat geschikt is voor consumptie en toch wordt weggegooid.

Wat zijn de oorzaken van voedselverspilling? 

Er zijn evenveel oorzaken als er spelers in de voedselketen zijn. Zo worden heel wat producten automatisch weggegooid omdat ze niet voldoen aan bepaalde criteria van grootte, vorm of uiterlijk en dus als ongeschikt voor verkoop worden beschouwd. Dat is heel vaak het geval bij het oogsten van groenten en fruit. Daarnaast gaan er ook veel producten verloren als gevolg van een ongeschikte behandeling of opslag of omdat de aangelegde voorraden simpelweg te groot zijn.

Ook op het niveau van de consument wordt er veel voedsel verspild omdat het voedsel slecht bewaard wordt of er meer voedsel dan noodzakelijk wordt gekocht.

Wie is verantwoordelijk voor voedselverspilling? 

Zoals gezegd komt voedselverspilling voor op alle niveaus van de voedselketen. Volgens het Europees Milieubureau kan het afval echter als volgt worden verdeeld:

• Landbouwproductie- en verwerking zijn respectievelijk verantwoordelijk voor 32% en 21% van de verspilling.
• Bij distributie en transport gaat er 14% voedsel verloren. .
• Vervallen en weggegooide producten in de horeca zijn ook goed voor 14% van de verspilling.
• In de huishoudens wordt er zo’n 19% voeding verspild.

Die consumptiefase (in de horeca of thuis) is in België goed voor ongeveer 30 kg afval per persoon per jaar. In die 30 kg zit maar liefst 7 kg niet opgegeten en nog verpakte voeding.! De meest verspilde voedingsmiddelen in België zijn groenten en fruit.

Wat zijn de gevolgen van voedselverspilling? 

Voedselverspilling heeft gevolgen op verschillende niveaus. Ten eerste is er sprake van een economisch verlies. Op het niveau van de voedselproductie wordt de verspilling ook doorberekend in de verkoopprijs. Denk maar aan alle groenten en fruit die geproduceerd worden, maar vervolgens worden weggegooid omdat ze niet voldoen aan de normen voor verkoop. Dat de producten niet worden verkocht, neemt natuurlijk niet weg dat de producenten er geld, energie en middelen hebben uitgegeven aan de productie ervan. Dat verlies wordt verrekend in de verkoopprijs. Ook voor de consumenten is het weggooien van verpakte voeding uiteraard een financieel verlies.

Ten tweede heeft voedselverspilling een enorme impact op het milieu. We gebruiken ruimte, energie en middelen om voedsel te produceren dat niet eens wordt opgegeten. De vervuiling die hierdoor wordt veroorzaakt is eveneens immens. Het Europees Milieubureau schat de jaarlijkse Belgische CO₂– voetafdruk op 10 miljoen ton CO₂. Dat is het equivalent van 2.190 treinreizen tussen Eupen en Oostende!

Ten slotte mogen we ook het sociale aspect niet vergeten. Terwijl we tonnen voedsel produceren en verspillen, heeft zelfs vandaag nog één persoon op negen in de wereld niet genoeg te eten. Door de hoeveelheid voedselverspilling te verlagen, kunnen de verkoopprijzen ook omlaag en krijgen ook de meest arme mensen toegang tot bepaalde levensmiddelen.

Hoe kunnen we voedselverspilling verminderen? 

Als burgers kunnen we niet meteen iets veranderen aan de productiemethodes van de voedselindustrie en het transport. Toch kunnen wij ook ons steentje bijdragen door onze manier van kopen en consumeren aan te passen.

Op het niveau van de consumenten gaan er vooral restjes (24%), groenten en fruit (24%), geopende producten (20%), onverpakte producten (18%) en brood (14%) verloren.

Hieronder vind je een aantal tips om voedselverspilling tegen te gaan en tegelijk jouw uitgaven te beperken.

• Tijdens het winkelen: maak een lijstje van de producten die je nodig hebt en controleer wat je al in huis hebt. Zo voorkom je dat er producten dubbel in je (koel)kast staan. Soms is het dan ook beter om meerdere keren kleine boodschappen te doen (omdat je iets écht nodig hebt) dan één keer per week grote boodschappen te doen en vervolgens veel weg te gooien.
• Tijdens het opbergen: voeding onderin de (koel)kast wordt vaak vergeten. Probeer dan ook steeds om het eten dat er al was vooraan te zetten wanneer je jouw kasten aanvult.
• In de keuken: gebruik de producten die als eerste vervallen. Dat lijkt misschien vanzelfsprekend, maar het wordt toch vaak vergeten. Kook ook de juiste hoeveelheden. H et heeft geen zin om een heel pak pasta te koken als je bijvoorbeeld al weet dat je er de volgende dagen niet van zult eten. Kook je toch liever meteen grote porties? Denk er dan aan dat je heel wat gerechten ook kunt invriezen om het later op te eten.

Tot slot…

Zoals je ziet zijn de gevolgen van voedselverspilling op economisch, ecologisch en sociaal vlak enorm. Draag alvast jouw steentje bij door onze tips toe te passen en wat bewuster om te gaan met je aankopen. Je zult er niet alleen minder voedsel door verspillen, maar je verkleint ook je ecologische voetafdruk én je bespaart er geld mee!

Neem regelmatig een kijkje op onze blog voor meer duurzame tips en tips om energie te besparen!